مدیر کل
مبایعه‌نامه و قولنامه از اسناد متداول در معاملات و قراردادهای ملکی هستند، اما از لحاظ حقوقی تفاوت‌های مهمی دارند. در ادامه، این تفاوت‌ها بررسی می‌شود:
1. تعریف حقوقی
مبایعه‌نامه:
مبایعه‌نامه یک قرارداد رسمی و الزام‌آور است که نشان‌دهنده توافق نهایی فروشنده و خریدار برای انتقال مالکیت یک مال (معمولاً املاک) است. این سند از لحاظ حقوقی بیانگر انعقاد بیع (خرید و فروش) است.
قولنامه:
قولنامه یک تعهد ابتدایی است که طرفین در آن متعهد می‌شوند تا در آینده قرارداد اصلی (مانند مبایعه‌نامه) را تنظیم کنند. قولنامه به معنای وعده برای انعقاد معامله است و هنوز منجر به انتقال مالکیت نمی‌شود.
2. اعتبار قانونی
مبایعه‌نامه:
مبایعه‌نامه یک سند الزام‌آور است و طرفین ملزم به انجام تعهدات آن هستند. اگر یکی از طرفین به تعهدات خود عمل نکند، طرف دیگر می‌تواند از طریق دادگاه الزام وی به اجرای قرارداد را درخواست کند.
قولنامه:
قولنامه از نظر قانونی بیشتر به‌عنوان وعده‌نامه شناخته می‌شود و الزام‌آور بودن آن به شرایط مندرج در متن قولنامه بستگی دارد. قولنامه زمانی قابلیت پیگیری قضایی دارد که به‌درستی تنظیم شده و شروط قانونی در آن رعایت شده باشد.
3. هدف و کاربرد
مبایعه‌نامه:
برای انتقال مالکیت به‌صورت قطعی تنظیم می‌شود و معمولاً در معاملات املاک به‌عنوان قرارداد نهایی خرید و فروش به کار می‌رود.
قولنامه:
به‌عنوان یک تعهد مقدماتی تنظیم می‌شود تا طرفین متعهد شوند که در آینده، معامله اصلی را انجام دهند. این سند بیشتر در مواردی به‌کار می‌رود که برخی شرایط معامله هنوز محقق نشده است.
4. ثبت در دفاتر رسمی
مبایعه‌نامه:
برای انتقال رسمی مالکیت نیاز به تنظیم سند قطعی در دفاتر اسناد رسمی دارد. اما خود مبایعه‌نامه به‌عنوان مدرک معتبر نزد دادگاه پذیرفته می‌شود.
قولنامه:
معمولاً به ثبت رسمی نیازی ندارد و صرفاً یک توافق اولیه بین طرفین است.
5. انتقال مالکیت
مبایعه‌نامه:
نشان‌دهنده انتقال مالکیت (مشروط به انجام تعهدات طرفین، مانند پرداخت ثمن و تحویل ملک) است.
قولنامه:
مالکیت منتقل نمی‌شود و صرفاً به‌عنوان یک وعده و تعهد تلقی می‌شود.
6. پیگیری حقوقی
مبایعه‌نامه:
خریدار می‌تواند از طریق دادگاه الزام به تنظیم سند رسمی یا تحویل مال را درخواست کند.
قولنامه:
طرفین فقط می‌توانند الزام به اجرای تعهدات مندرج در قولنامه را مطالبه کنند، نه الزام به انتقال مالکیت.
7. وجه التزام (جریمه تخلف)
مبایعه‌نامه:
معمولاً شامل شرط وجه التزام برای تضمین اجرای تعهدات است.
قولنامه:
وجه التزام کمتر دیده می‌شود و بیشتر تأکید بر تعهد طرفین برای انجام معامله اصلی است.
نتیجه‌گیری
مبایعه‌نامه قرارداد نهایی و قطعی برای انتقال مالکیت است، در حالی که قولنامه یک تعهد مقدماتی برای انعقاد قرارداد اصلی محسوب می‌شود. در نتیجه، تنظیم هرکدام باید با دقت و آگاهی کامل از تعهدات و آثار قانونی آن انجام شود.