بررسی قرارداد کار دائم در قانون کار ایران

مقدمه

در بسیاری از روابط کاری، یکی از دغدغه‌های اصلی کارگران و کارفرمایان نوع قرارداد کاری است. یکی از مسائل مهم این است که آیا یک قرارداد کار دائمی محسوب می‌شود یا موقت؟ بر اساس ماده ۷ قانون کار ایران، اگر در یک قرارداد کار مدت زمان مشخصی تعیین نشده باشد، آن قرارداد دائمی در نظر گرفته می‌شود. این موضوع تأثیر مهمی بر امنیت شغلی کارگران دارد و از اخراج‌های ناگهانی و بدون دلیل جلوگیری می‌کند.

در این مقاله، به بررسی جزئیات این قانون، استثنائات آن و نمونه‌های عملی می‌پردازیم.

۱. مفهوم قرارداد کار دائم

بر اساس ماده ۷ قانون کار:

"قرارداد کار عبارت است از قرارداد کتبی یا شفاهی که به موجب آن، کارگر در قبال دریافت حق‌السعی برای کار معین یا مدت موقت و یا مدت غیرموقت به کار گرفته می‌شود."

این ماده نشان می‌دهد که قرارداد کار می‌تواند مدت‌دار یا غیرمدت‌دار (دائمی) باشد. در صورتی که مدت زمان مشخصی در قرارداد ذکر نشده باشد، قرارداد به صورت غیرموقت (دائمی) تلقی می‌شود.

به عبارت دیگر، کارفرما در این شرایط نمی‌تواند بدون دلیل قانونی کارگر را اخراج کند و باید شرایط قانون کار را رعایت نماید.

۲. تفاوت قرارداد دائم و موقت

۳. اهمیت قرارداد دائم برای کارگران

داشتن قرارداد دائمی برای کارگران مزایای مهمی دارد، از جمله:

✅ امنیت شغلی بالا: کارفرما نمی‌تواند بدون دلیل موجه و قانونی کارگر را اخراج کند.
✅ بهره‌مندی از مزایای بلندمدت: بیمه تأمین اجتماعی، سنوات و سایر حقوق کارگران در قراردادهای دائمی بهتر رعایت می‌شود.
✅ حق دریافت مزایای پایان خدمت: در قراردادهای دائمی، کارگر در صورت قطع همکاری مشمول سنوات می‌شود.

۴. نمونه‌های واقعی از قرارداد دائم و موقت

مثال ۱: قرارداد بدون تعیین مدت (قرارداد دائم)

شرکت X با آقای احمدی قرارداد کاری امضا می‌کند که در آن هیچ مدت زمانی ذکر نشده است. بعد از ۵ سال، شرکت تصمیم می‌گیرد او را بدون دلیل اخراج کند. آقای احمدی به اداره کار شکایت می‌کند.

✅ نتیجه: بر اساس ماده ۷ قانون کار، چون مدت مشخصی در قرارداد ذکر نشده، قرارداد دائمی محسوب می‌شود و اخراج او غیرقانونی است. کارفرما یا باید او را بازگرداند یا حقوق و مزایای او را کامل پرداخت کند.

مثال ۲: قرارداد یک‌ساله (قرارداد موقت)

شرکت Y با خانم رضایی قرارداد کاری یک‌ساله امضا می‌کند. پس از پایان قرارداد، شرکت تصمیم می‌گیرد که همکاری را تمدید نکند.

✅ نتیجه: این قرارداد چون مدت‌دار بوده، به صورت خودکار با پایان مدت به پایان می‌رسد و شرکت تعهدی برای تمدید آن ندارد.

۵. آیا کارفرما می‌تواند قرارداد دائم را به موقت تبدیل کند؟

خیر! اگر یک کارگر با قرارداد دائمی کار می‌کند، کارفرما نمی‌تواند به او فشار بیاورد تا قرارداد جدیدی با مدت مشخص امضا کند. چنین اقدامی غیرقانونی بوده و کارگر می‌تواند از طریق اداره کار پیگیری کند.

۶. استثنائات قرارداد دائم

در برخی موارد خاص، قرارداد دائم ممکن است اجرا نشود:

1️⃣ مشاغلی که ماهیت موقت دارند (مثلاً پروژه‌های ساختمانی که پس از تکمیل به پایان می‌رسند).
2️⃣ کارهای فصلی (مانند کشاورزی یا صنایع غذایی در برخی فصول خاص).
3️⃣ شرایط خاص در قراردادهای استخدامی دولتی که قوانین متفاوتی دارند.

۷. حقوق کارگران در قرارداد دائمی طبق قانون کار

بر اساس ماده ۲۷ قانون کار: اگر کارفرما بخواهد یک کارگر دائمی را اخراج کند، باید کمیته انضباطی تشکیل داده و دلایل کافی ارائه دهد. همچنین، باید حقوق و مزایای کامل کارگر را پرداخت کند.

۸. نتیجه‌گیری

اگر در قرارداد کار مدت مشخصی تعیین نشده باشد، آن قرارداد دائمی محسوب می‌شود و کارفرما نمی‌تواند بدون دلیل موجه و رعایت قانون، کارگر را اخراج کند. این موضوع به امنیت شغلی کارگران کمک می‌کند و از سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری می‌کند.

مشاوره حقوقی با مؤسسه ژیوان
اگر در مورد قراردادهای کار سوالی دارید، با مؤسسه حقوقی بین‌المللی ژیوان تماس بگیرید.

☎ 09121470871 (۹ صبح تا ۶ عصر)