مدیر کل
حق دریافت پول توسط نماینده در قراردادها
۱. اصل عدم اختیار نماینده در دریافت وجه
بر اساس قواعد عمومی نمایندگی، نماینده اصولاً تنها اختیار انجام اقدامات و تصمیم‌گیری‌هایی را دارد که در قرارداد نمایندگی به وی تفویض شده است. بنابراین، اگر در قرارداد تصریح نشده باشد که نماینده حق دریافت وجه معامله را دارد، این حق برای وی قابل استنباط نیست.
---
۲. استناد قانونی
الف) ماده ۶۶۳ قانون مدنی ایران
> "نماینده نمی‌تواند عملی را که از حدود وکالت او خارج است انجام دهد."
بر اساس این ماده، چنانچه در قرارداد نمایندگی، اختیار دریافت وجه معامله به صراحت به نماینده داده نشده باشد، او حق وصول پول را ندارد.
ب) ماده ۶۷۴ قانون مدنی ایران
> "موکل باید تمام تعهداتی را که وکیل در حدود وکالت خود کرده است، انجام دهد. همچنین است در مورد اعمالی که عادتا داخل در وکالت است."
جهت تنظیم قرارداد
09121470871
مطابق این ماده، تنها تعهدات و اقداماتی که صراحتاً یا به‌صورت ضمنی در حدود نمایندگی باشد، برای موکل الزام‌آور خواهد بود. دریافت وجه معامله به‌عنوان یک اقدام مالی مهم، نیازمند تصریح در قرارداد نمایندگی است.
ج) ماده ۶۶۵ قانون مدنی ایران
> "وکیل در وکالت‌نامه حق توکیل ندارد مگر اینکه این حق صراحتاً به او داده شده باشد."
این ماده نشان می‌دهد که برای انجام امور مهم، مانند انتقال اختیار دریافت وجه به شخص ثالث، نیاز به تصریح در قرارداد وجود دارد. همین منطق در مورد خود نماینده نیز صادق است؛ یعنی اگر در قرارداد نمایندگی، تصریح نشده باشد که نماینده حق دریافت پول دارد، وی چنین اختیاری ندارد.
---
۳. استثنائات و رویه عملی
در برخی موارد، حتی اگر در قرارداد نمایندگی، صراحتاً به موضوع دریافت وجه اشاره نشده باشد، ممکن است نماینده بتواند پول را دریافت کند:
1. عرف و رویه متداول: در برخی مشاغل یا حوزه‌های فعالیت، عرف به‌گونه‌ای است که نماینده معمولاً پول را دریافت می‌کند. در این صورت، ممکن است بتوان براساس عرف، این اختیار را برای نماینده قائل شد. (ماده ۲۲۰ قانون مدنی: "عقود نه فقط متعاملین را به اجرای چیزی که در آن تصریح شده است، ملزم می‌نماید بلکه متعاملین به کلیه نتایجی هم که به موجب عرف و عادت یا به موجب قانون از عقد حاصل می‌شود، ملزم می‌باشند.")
2. اذن شفاهی یا عملی موکل: اگر موکل در عمل یا به‌صورت شفاهی اجازه دریافت پول را به نماینده داده باشد، این امر می‌تواند به‌عنوان مجوزی برای نماینده تلقی شود.
3. قراردادهای بانکی یا تجاری خاص: در برخی قراردادهای خاص، مانند نمایندگی بانک‌ها، شرکت‌های بیمه، یا نمایندگی فروش، معمولاً دریافت پول یکی از وظایف نماینده محسوب می‌شود که به‌طور ضمنی یا صریح در قرارداد ذکر شده است.
---
۴. نتیجه‌گیری
- به‌طور کلی، نماینده بدون تصریح در قرارداد حق دریافت پول معامله را ندارد و دریافت وجه بدون اجازه صریح، می‌تواند موجب مسئولیت حقوقی و حتی کیفری وی شود (مانند خیانت در امانت در صورت تصاحب وجه). برای جلوگیری از اختلافات، بهتر است در قرارداد نمایندگی، این موضوع به‌طور شفاف تعیین شود.