مدیر کل
برای توضیح بیشتر این مفاهیم همراه با ماده قانونی و مثال، می‌توانیم به مواد قانونی و نمونه‌های مرتبط اشاره کنم
1. ابرا
ماده قانونی: ماده 289 قانون مدنی ایران.
تعریف و مثال:
طبق این ماده، "ابرا عبارت است از اینکه داین از حق خود به اختیار صرف‌نظر کند." در ابرا، طلبکار می‌تواند از حق طلب خود بگذرد و بدهکار را از دین آزاد کند، بدون نیاز به رضایت یا اقدام خاص از سوی بدهکار.
مثال: فرض کنید علی به رضا ۵ میلیون تومان بدهکار است. علی تعهد دارد که مبلغ را در تاریخ معینی پرداخت کند. اما در روز پرداخت، رضا تصمیم می‌گیرد که این بدهی را ببخشد و به علی می‌گوید که دیگر نیازی به پرداخت این مبلغ نیست. این عمل ابرا نامیده می‌شود و بدون نیاز به اقدام علی، بدهی او از بین می‌رود.
2. بخشش
ماده قانونی: بخشش به عنوان یک عمل حقوقی خاص در قانون مدنی ذکر نشده است، اما می‌تواند به صورت اخلاقی و عرفی در حقوق کاربرد داشته باشد.
تعریف و مثال:
بخشش به معنای گذشتن از یک حق است که بیشتر جنبه اخلاقی و عرفی دارد و در بسیاری موارد دارای اثر حقوقی نیست، مگر اینکه به شکل رسمی و مستند انجام شود.
مثال: فرض کنید فردی از یک خسارت کوچک به او گذشته و تصمیم می‌گیرد از شکایت و طلب خسارت صرف‌نظر کند. این عمل یک نوع بخشش است که بیشتر جنبه اخلاقی دارد تا حقوقی.
3. بذل
ماده قانونی: بذل در قانون مدنی مستقیماً ذکر نشده اما در مواردی مانند بذل مهریه در ازدواج کاربرد دارد. در این موارد، بذل به معنای واگذاری بدون شرط چیزی به دیگری است.
تعریف و مثال:
در عقد نکاح، زن می‌تواند مهریه خود را به شوهر ببخشد، که به آن بذل مهریه می‌گویند. در این صورت، شوهر دیگر نیازی به پرداخت مهریه نخواهد داشت.
مثال: زنی که مهریه‌ای ۱۰۰ سکه‌ای دارد، تصمیم می‌گیرد مهریه‌اش را به همسرش بذل کند. در نتیجه، از حق مهریه خود چشم‌پوشی کرده و دیگر نمی‌تواند آن را طلب کند.
4. هبه
ماده قانونی: مواد ۷۹۵ تا ۸۰۷ قانون مدنی.
تعریف و مثال:
طبق ماده ۷۹۵ قانون مدنی، "هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را مجاناً به کس دیگری تملیک می‌کند." هبه یک قرارداد رسمی و دوطرفه است که هم به قصد و رضایت بخشنده و هم پذیرش گیرنده نیاز دارد.
مثال: فرض کنید محمد تصمیم می‌گیرد یک آپارتمان را به دوست خود احمد هبه کند. او سند این ملک را به نام احمد انتقال می‌دهد و احمد نیز آن را می‌پذیرد. در این حالت، انتقال ملک قانونی و قطعی می‌شود و احمد مالک جدید آن خواهد بود.
خلاصه:
ابرا: صرف‌نظر از حق طلبکار بدون نیاز به رضایت بدهکار (یک‌طرفه) - ماده 289 قانون مدنی.
بخشش: گذشت اخلاقی یا عرفی از حق، معمولاً بدون اثر حقوقی مستقیم.
بذل: واگذاری بدون شرط (در نکاح، بذل مهریه).
هبه: انتقال مال به دیگری با رضایت دو طرف - ماده 795 قانون مدنی.